Büyükayrık (Meşkokê) Köyü, Kızıltepe ilçesine 22 km(25dk) uzaklıkta orta büyüklükte bir köy. Kızıltepe’den Viranşehir’e giderken Sürekli köyü geçildikten sonra hemen sol içerde kalmaktadır. Köye gitme sebebimiz, bazı kaynaklarda denk geldiğimiz, köyde bulunan kilise. Köye ben (Serna) ve Gezen İtalyan birlikte gittik. Siyah bazalt taşlarla yapılmış kilise güzel bir görüntü vermektedir. Ermeni kilisesi olduğu söylenen kilisenin bazı kaynaklarda geçtiği ve 12. Yy’da yapılmış olabileceği söylenmektedir.
Kiliseyi incelediğimizde köşelerde ve alt kısımlarda büyük taş bloklar olduğunu, diğer kısımların ise klasik küçük siyah taşlardan yapıldığını gördük. Ayrıca kilisede çeşitli onarım izleri vs. mevcuttu. Tabi köylülerden aldığımız bilgilere göre de defineciler her zamanki gibi ara ara dadanmaktaymış.
Köyde kilisenin adresini sorarken denk geldiğimiz ve rehberlik eden köy sakini Özkan Efe, kilisenin alt odalarının da olduğunu ve şu an toprakla dolan zeminin eskiden açık olduğunu belirtti. Ayrıca yine biz kiliseyi incelerken yanımıza gelen ve şu an adını anımsayamadığımız kişi (kendisi Tarih alanında bölge ile ilgili yüksek lisans çalışması yapan biriydi) bize kapı eşiği olan büyük taşın alt kısmında belli belirsiz yazıların olduğu taşı gösterdi. Kendisinin ifadesine göre kitabe olabilir ancak çözümleyememişler. Kapının hemen önünde de üstünde (sanırım) Ermeni haçı olan bir taş bulunmaktaydı.
Köyde dikkatimizi çeken bir diğer şey ise, köyün gölü oldu. Temmuzun başları olduğu için gölde çok az su kalmıştı ve kirliydi. Dikkatimizi çeken kısmı, yine siyah bazalt taşlarla gölün etrafına çekilen duvardı. Siyah taşlarla örülen bu duvar bir kale surunu andırıp bayağı eski duruyordu. Kilise ile gölün yanında ise yakın zamanlara kullanışmış ve aynı taşlarla yapılmış köy camisi bulunmaktaydı. Ufak olan caminin çok fazla okunmayan ve ve Meşkoke Camii tarzı bir şeyler yazan bir kitabesi bulunmaktaydı.
Bu bölgeyi ve bahsettiğim yapıları inceleyip görüntüledikten sonra yavaştan geri dönmeye karar verdik. Köyü daha fazla inceleyebilirdik, nitekim Özkan Ege bize köyün yakınında eski yerleşim yerlerinin de olduğunu söyledi ancak kendilerini ve köylüyü daha fazla rahatsız etmemek adına ve saatin de biraz geç olmaya başlamasından dolayı geri döndük. 07.07.2024
Yazıyı yazarken akademik kaynaklarda geçen ilgili bilgileri tam hatırlamayamadığım için eklemedim. Daha sonra bunları tekrar inceleyerek yazıya ekleyeceğim.
Bir yanıt yazın